Ngày đăng: 15-04-2025
TT.CHG - Hợp tác kinh tế, thương mại là điểm sáng trong tổng thể quan hệ Việt Nam-Trung Quốc. Quan hệ hợp tác ngày càng thực chất và hiệu quả tới các cấp địa phương.
Năm 2025 đánh dấu một cột mốc đặc biệt trong quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc, khi hai nước kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (18/1/1950 – 18/1/2025) và đồng thời tổ chức “Năm Giao lưu nhân văn Việt Nam - Trung Quốc”.
Trong những năm qua, hợp tác kinh tế – thương mại luôn là điểm sáng nổi bật trong tổng thể mối quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, hướng tới xây dựng “Cộng đồng chia sẻ tương lai có ý nghĩa chiến lược” giữa hai quốc gia.
Điều này thể hiện rõ qua việc Trung Quốc đã 20 năm liên tiếp là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Trung Quốc hiện là thị trường nhập khẩu lớn nhất và xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam. Ngược lại, Việt Nam tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất trong ASEAN và là đối tác thương mại lớn thứ tư của Trung Quốc trên toàn cầu.
Theo số liệu từ Hải quan Việt Nam, trong năm 2024, kim ngạch thương mại song phương đã thiết lập đỉnh cao mới vượt mốc 200 tỷ USD, trong khi con số tương ứng từ phía Trung Quốc là 260 tỷ USD.
Đặc biệt, trong quý I/2025, tổng kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt 51,25 tỷ USD, tăng 17,46% so với cùng kỳ năm trước. Trung Quốc cũng đã trở thành thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản lớn nhất của Việt Nam, góp phần mang lại lợi ích thiết thực cho hàng triệu nông dân trong nước.
Hợp tác kinh tế, thương mại luôn là điểm sáng trong tổng thể quan hệ Việt Nam - Trung Quốc. Ảnh: Hoàng Giang
Đáng chú ý, trong bài viết đăng trên Nhân dân Nhật báo (Trung Quốc) ngày 14/4/2025, nhân dịp chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định tầm quan trọng của hợp tác kinh tế – thương mại trong quan hệ hai nước. Ông nhấn mạnh:
“Quan hệ kinh tế – thương mại không ngừng phát triển mạnh mẽ, đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước.”
Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, trong hơn ba thập kỷ gần đây, kim ngạch thương mại song phương đã có bước tăng trưởng bứt phá hơn 6.400 lần, xác lập đỉnh cao mới với con số vượt 200 tỷ USD vào năm 2024.
Việt Nam hiện duy trì vị trí là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong ASEAN, đồng thời vươn lên trở thành đối tác thương mại lớn thứ tư của Trung Quốc trên phạm vi toàn cầu. Ngược lại, Trung Quốc tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam.
Không chỉ nổi bật trong lĩnh vực thương mại, hợp tác đầu tư giữa hai nước cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Trung Quốc hiện là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ ba tại Việt Nam, đồng thời dẫn đầu về số lượng dự án đầu tư mới được cấp phép, cho thấy mức độ quan tâm sâu rộng và kỳ vọng lớn vào môi trường đầu tư tại Việt Nam.
Thương mại Việt Nam - Trung Quốc đang có nhiều điều kiện thuận lợi để thúc đẩy hợp tác phát triển dựa trên các FTA, các khuôn khổ hợp tác mà hai bên cùng tham gia. Ảnh: Hoàng Giang
Theo đánh giá từ Bộ Công Thương, những năm qua, quan hệ hợp tác, kinh tế, thương mại hai nước Việt Nam - Trung Quốc đã và đang được củng cố thông qua các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới hoặc thông qua các khung khổ hợp tác mà hai bên cùng là thành viên.
Hiện nay, Việt Nam đã ký kết 17 FTA, đưa nước ta trở thành một trong những nền kinh tế có độ mở lớn (200% GDP), tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam mở rộng tiếp cận và thiết lập quan hệ thương mại với hơn 230 thị trường. Trong khi đó, Trung Quốc đang tham gia 24 FTA, trong đó có 16 FTA đã được ký kết và thực hiện.
Không những vậy, năm 2003, Việt Nam cùng ASEAN đã ký Hiệp định khung về hợp tác kinh tế toàn diện thành lập Khu vực thương mại tự do (FTA) với Trung Quốc và năm 2020, hai nước cũng đồng thời tham gia ký kết và đang thực thi Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).
Hai FTA trên cùng với việc Việt Nam và Trung Quốc xác lập quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện năm 2008 đã thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của thương mại song phương. Trong năm 2024, Việt Nam và Trung Quốc đang cùng các nước ASEAN thúc đẩy đàm phán nâng cấp FTA ASEAN - Trung Quốc phiên bản 3.0 nhằm mở ra nhiều hơn nữa các cơ hội kinh tế, thương mại cho các nước trong khu vực nói chung và hai nước nói riêng.
Một điểm nổi bật trong quan hệ kinh tế – thương mại Việt Nam – Trung Quốc thời gian qua chính là sự gia tăng tính thực chất và hiệu quả của hợp tác tới tận các cấp địa phương. Minh chứng là hàng loạt bản ghi nhớ hợp tác kinh tế – thương mại đã được ký kết giữa Bộ Công Thương Việt Nam và chính quyền các tỉnh của Trung Quốc, bao gồm:
Tỉnh Tứ Xuyên (2009)
Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (2019)
Tỉnh Vân Nam (2022)
Tỉnh Hải Nam (2024)
Tỉnh Sơn Đông (2024)
Việc ký kết và triển khai các bản ghi nhớ này không chỉ góp phần tăng cường kết nối thương mại giữa Việt Nam với các địa phương tiềm năng của Trung Quốc, mà còn thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế – thương mại song phương phát triển ổn định, bền vững và sâu rộng hơn.
Đánh giá về mối quan hệ này, TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, nhận định:
“Thương mại hai nước sẽ có nhiều đột phá khi các bộ, ngành và cơ quan hai bên tích cực ký kết và thực thi các văn kiện hợp tác. Đặc biệt, các thỏa thuận mà Bộ Công Thương Việt Nam thiết lập với các địa phương Trung Quốc cho thấy dư địa và không gian hợp tác giữa hai nền kinh tế còn rất lớn, nhất là tại các tỉnh thành biên giới.”
Theo TS. Võ Trí Thành, những địa phương được lựa chọn để ký kết văn kiện đều mang tính đại diện cho sự đa dạng trong nhu cầu và thế mạnh của hai nền kinh tế, đồng thời thể hiện đặc thù trong quan hệ hợp tác Việt – Trung.
Ông cũng nhấn mạnh, bên cạnh các lĩnh vực truyền thống, thời gian tới cần đặc biệt quan tâm đến các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao, năng lượng, giao thông vận tải, đường sắt và du lịch – vốn đang nổi lên như những trụ cột hợp tác trọng tâm và giàu tiềm năng phát triển.
Doanh nghiệp xuất khẩu trong nước cần nâng cấp mình hơn, tạo ra giá trị gia tăng tốt hơn để tham gia vào chuỗi giá trị của Trung Quốc cũng như toàn cầu. Ảnh: Minh Hiếu
Theo dự báo của Bộ Công Thương, trong thời gian tới, cơ hội và tiềm năng xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam tại thị trường Trung Quốc là rất lớn bởi, trước hết, quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai Chính phủ của hai nước ngày càng được thắt chặt và củng cố, tạo tiền đề thuận lợi cho hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước ngày càng phát triển;
Thứ hai, tính bổ sung lẫn nhau trong cơ cấu hàng hóa xuất nhập khẩu giữa hai nước là rất lớn;
Thứ ba, nhiều sản phẩm nông sản, thủy sản có thế mạnh, có giá trị cao của Việt Nam như: Sầu riêng (bao gồm cả sản phẩm tươi và đông lạnh), tổ yến, dừa tươi... đã được phía Trung Quốc mở cửa thị trường trong thời gian gần đây cho phép xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc;
Thứ tư, do đặc thù về vị trí địa lý nên hợp tác trong lĩnh vực logistics giữa hai nước rất đa dạng, hiệu quả góp phần giúp các doanh nghiệp Việt Nam giảm thiểu chi phí, tăng tính cạnh tranh của hàng hóa tại thị trường Trung Quốc;
Thứ năm, thị trường Trung Quốc có quy mô dân số lớn, nhu cầu hàng hóa đa dạng, vì vậy có nhiều dư địa để sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam tiếp cận và khai thác.
Đưa ra khuyến nghị dành cho các doanh nghiệp Việt Nam có kế hoạch xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, TS. Võ Trí Thành nhấn mạnh, doanh nghiệp, ngành hàng cần tận dụng tối đa những thỏa thuận và khuôn khổ hợp tác song phương mà hai nước đã ký kết và cùng tham gia.
Theo ông, để nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị phần xuất khẩu, các doanh nghiệp trong nước cần chủ động nâng cấp nội lực, tăng cường ứng dụng công nghệ, cải tiến mẫu mã sản phẩm, đồng thời tạo ra giá trị gia tăng cao hơn để đủ sức tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Đặc biệt, TS. Võ Trí Thành nhấn mạnh, việc thúc đẩy ký kết các thỏa thuận hợp tác với các địa phương Trung Quốc là phương hướng hợp tác mới, thiết thực và hiệu quả mà Bộ Công Thương đang là một trong những đơn vị đi đầu. Mô hình hợp tác này cần được nhân rộng không chỉ trong các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương mà còn ở nhiều bộ, ngành khác để nâng tầm hợp tác thương mại Việt Nam - Trung Quốc.
Nhận lời mời của Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường, từ ngày 14 - 15/4, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam.
Đây là chuyến thăm Việt Nam lần thứ tư của đồng chí Tập Cận Bình trên cương vị Lãnh đạo cao nhất của Đảng, Nhà nước Trung Quốc và là chuyến thăm lần thứ hai trong nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đại hội XX của Đảng Cộng sản Trung Quốc; đặc biệt là diễn ra trong “Năm giao lưu nhân văn”, kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Trung Quốc (1950 - 2025).
Dự kiến trong thời gian chuyến thăm, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ có các cuộc hội đàm cấp cao với Tổng Bí thư Tô Lâm và Chủ tịch nước Lương Cường, lần lượt có các cuộc hội kiến với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn để trao đổi về các biện pháp, phương hướng, định hướng lớn nhằm thúc đẩy quan hệ hai nước trên các lĩnh vực; ngoài ra đồng chí Tập Cận Bình cũng sẽ tham gia một số hoạt động đối ngoại quan trọng khác.
Hoàng Giang
Theo Congthuong.vn
