Ngăn chặn doanh nghiệp lợi dụng chính sách thuế đối với kho ngoại quan để cố ý khai sai tên hàng, loại hàng hóa

TT.CHG - Thông qua công tác quản lý Hải quan thời gian qua, cơ quan Hải quan đã phát hiện tình trạng một số doanh nghiệp lợi dụng gửi hàng hóa ở kho ngoại quan để gian lận thuế.

Hành vi vi phạm phổ biến nhất là doanh nghiệp không khai hoặc khai sai so với thực tế về tên hàng, chủng loại, số lượng, khối lượng, chất lượng, trị giá, xuất xứ hàng hóa thuộc một trong các trường hợp hàng hóa sử dụng, tiêu hủy trong khu phi thuế quan; đưa vào kho ngoại quan hàng hóa thuộc diện không được lưu giữ trong kho ngoại quan theo quy định của pháp luật. Cho thấy các doanh nghiệp có dấu hiệu lợi dụng chính sách thuế đối với kho ngoại quan để cố ý khai sai tên hàng, loại hàng, hoặc khai đúng tên hàng nhưng khai sai số lượng, cố ý đưa loại hàng hóa không được gửi kho ngoại quan để trốn, lậu thuế, né tránh sự kiểm tra của cơ quan hải quan. Chỉ khi bị phát hiện thì đề nghị được chấp hành quyết định xử phạt của cơ quan hải quan, tiến hành khai bổ sung, sửa đổi nội dung tờ khai hoặc tái xuất hàng hóa. Đối với việc quản lý hoạt động xuất nhập khẩu bằng cơ chế quản lý rủi ro, phân luồng hàng hóa, không kiểm tra thực tế hàng hóa toàn bộ sẽ tạo khe hở cho doanh nghiệp lợi dụng chính sách để buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế, thực hiện hành vi buôn bán hàng hóa thuộc danh mục cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu.

Theo quy định hiện nay, đối với loại hình hàng hóa gửi kho ngoại quan theo quy định của pháp luật gồm: Hàng hóa từ nước ngoài đưa vào kho ngoại quan; Hàng hóa từ khu phi thuế quan (không bao gồm kho ngoại quan) hoặc nội địa đưa vào kho ngoại quan;  Hàng hóa từ kho ngoại quan đưa ra nước ngoài; Hàng hóa từ kho ngoại quan đưa vào nội địa;  Hàng hóa từ kho ngoại quan đưa vào khu phi thuế quan (không bao gồm kho ngoại quan, doanh nghiệp chế xuất); Hàng hóa từ kho ngoại quan đưa vào kho ngoại quan.

Hiện nay các khâu thực hiện quy trình, thủ tục hải quan được quy định đầy đủ, rõ ràng. Tuy nhiên chỉ có nhóm Hàng hóa từ nước ngoài đưa vào gửi kho ngoại quan để xuất ra nước ngoài còn phát sinh các vướng mắc, có vấn đề trong khâu quản lý, cần có hướng điều chỉnh, khắc phục các nội dung quy định của các văn bản pháp luật hiện hành.

Trong các loại hình hàng hóa gửi kho ngoại quan nêu trên, chủ yếu hiện lưu giữ phổ biến nhất trong các kho ngoại quan toàn quốc là các nhóm mặt hàng tạm nhập gửi kho để tái xuất, nguyên phụ liệu gửi kho ngoại quan phục vụ khu công nghiệp, hàng nhập kinh doanh gửi kho ngoại quan tại cửa khẩu. Mặt hàng gửi kho ngoại quan rất đa dạng, có tổng trị giá tính thuế lớn.

Hiện nay đối với loại hình Hàng hóa từ nước ngoài đưa vào gửi kho ngoại quan để xuất ra nước ngoài, khi làm thủ tục hải quan xuất khẩu, doanh nghiệp mở tờ khai vận chuyển độc lập, doanh nghiệp chỉ khai đại diện hàng hóa có giá trị chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá trị lô hàng và mã số HS đại diện (ở mức độ 4 số) của loại hàng có giá trị chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng giá trị lô hàng đó. Điều này dễ dẫn đến khả năng doanh nghiệp lợi dụng để không khai, khai sai thực tế số lượng hàng hóa so với thực tế.

Do đặc thù địa bàn quản lý các kho ngoại quan thuộc khu vực biên giới trải rộng, tuyến đường vận chuyển đều từ các kho ngoại quan ra cửa khẩu xuất biên giới đường bộ là những quãng đường dài, phạm vi kiểm soát của đơn vị hải quan quá rộng, việc vận chuyển, giao hàng qua đường mòn, lối mở hoặc việc giao-nhận hàng vào thời điểm trời tối, ban đêm… dễ dẫn đến nguy cơ thẩm lậu vào nội địa để bán ra thị trường.

Đơn cử như vào tháng 5 vừa qua tại TP. Lào Cai, lực lượng Cục Quản lý thị trường phối hợp với Cục Hải quan, Công an tỉnh tiến hành kiểm tra. hàng hóa tại  kho của Công ty Cổ phần Thương mại vận tải và Tư vấn kỹ thuật và Công ty TNHH Huệ Minh (bên ngoài cổng kho có biển ghi Kho Ngoại quan nhưng thực chất đây không phải kho ngoại quan), phát hiện 16 container chưa hơn 440 tấn hạt dẻ các loại, trên bao bì đều thể hiện nhãn  hàng có xuất xử từ nước ngoài. Tại thời điểm kiểm tra đại diện kho không xuất trình được các hoát đơn chứng từ chững minh nguồn gốc hợp pháp của lô hàng, không có hợp đồng thuê kho và không xác định đúng cá nhân hay doanh nghiệp gửi hàng.

Vì vậy, thời gian tới, cơ quan Hải quan tiếp tục thực hiện đầy đủ các quy định, trình tự, thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát đối với loại hình gửi kho ngoại quan đảm bảo quản lý, giám sát hàng hóa xuyên suốt từ khi nhập khẩu cho đến khi xuất kho để xuất khẩu hoặc nhập khẩu vào nội địa. Rà soát, đánh giá hoạt động của các loại hình hàng hóa gửi kho ngoại quan các loại hàng hóa có nguy cơ lợi dụng hình thức gửi kho ngoại quan để gian lận thương mại, buôn lậu, thẩm lậu vào nội địa, trên cơ sở đó trình cấp có thẩm quyền ban hành quy định của pháp luật về các nhóm hàng hóa không được nhập khẩu gửi kho ngoại quan. Tiếp tục hoàn thiện, triển khai mở rộng Hệ thống quản lý hải quan tự động đối với loại hình hàng hóa gửi kho ngoại quan; kịp thời khắc phục các lỗi hệ thống trong quá trình triển khai mở rộng.

Cơ quan Hải quan tiếp tục tăng cường, mở rộng kiểm tra tình hình thực tế hiện nay. Đồng thời, kiên quyết tạm dừng hoặc chấm dứt hoạt động đối với các kho ngoại quan không đáp ứng các điều kiện quy định tại Nghị định số 68/2016/NĐ-CP;

Bên cạnh đó, đối với các kho ngoại quan, hệ thống camera giám sát phải đảm bảo yêu cầu phục vụ công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan hải quan; quan sát được các vị trí, nhìn rõ biển số phương tiện vận tải chuyên chở hàng hóa đi vào, đi ra kho bãi, địa điểm tại các thời điểm trong ngày; giám sát được toàn bộ hoạt động liên quan đến các lô hàng và theo dõi liên tục được đối tượng cần giám sát; kết xuất được dữ liệu tại từng thời điểm theo yêu cầu báo cáo, có khả năng kết nối với cơ quan hải quan theo yêu cầu