Cơ quan Hải quan phát hiện nhiều hình thức gian lận mới về xuất xứ hàng hóa, giả mạo nhãn hiệu tại TP. Hồ Chí Minh

Gian lận từ khai sai tên hàng, chọn luồng đến lợi dụng các loại hình ưu đãi 

Hải quan thành phố đã chỉ ra các phương thức thủ đoạn buôn lậu, gian lận thương mại  như: Chọn luồng: Hiện nay các tờ khai luồng xanh-vàng thông quan rất nhanh và rất nhiều rủi ro, qua kiểm tra đã phát hiện vi phạm qua luồng xanh-vàng. Lợi dụng cơ chế quản lý rủi ro trong thông quan hàng hoá đối tượng buôn lậu sử dụng phương thức “Chọn luồng” (Theo đó, cùng 1 lô hàng khai báo nhiều TK ở cùng một Chi cục hoặc khác Chi cục; nếu luồng đỏ thì hủy tờ khai, sau đó chọn luồng vàng, xanh để thông quan hàng hoá).

Khai sai tên hàng: Cố tình khai nhiều mặt hàng nhưng trong đó chỉ có một mặt hàng và ngược lại nhằm trốn thuế;  Cố tình khai báo qua mặt hàng khác có thuế thấp, giá thấp để tiêu chí rủi ro phân luồng xanh, vàng, đỏ (tỷ lệ kiểm tra 5-10%); Cố tình khai thuế rất cao nhưng trong đó có mặt hàng cấm, hàng giả, hàng nhập khẩu có điều kiện.

 Hoạt động xuất nhập cảnh: Hành khách xuất nhập cảnh, thuyền viên lợi dụng sự thông thoáng để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng có giá trị cao (như: vàng, ngoại tệ…) và hàng cấm (như ma tuý, chất gây nghiện…). Lợi dụng loại hình E31: Lợi dụng chính sách ưu đãi, tạo điều kiện thuận lợi trong thủ tục nhập khẩu và chính sách thuế đối với doanh nghiệp hoạt động sản xuất xuất khẩu (loại hình E31), một số doanh nghiệp đã tiến hành nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất sản phẩm xuất khẩu. Tuy nhiên, sau khi hoàn thành thủ tục hải quan, có trường hợp không đưa vào sản xuất hoặc chỉ đem một phần nguyên liệu vào sản xuất để tạo ra sản phẩm xuất khẩu; số nguyên liệu còn lại được đem bán vào thị trường nội địa mà không làm thủ tục hải quan, không chuyển mục đích sử dụng theo quy định, nhằm hưởng lợi từ sự chênh lệch về thuế và chính sách mặt hàng. Lợi dụng các loại hình tạm nhập - tái xuất, quá cảnh, trung chuyển để bán, tiêu thụ vào nội địa để trốn thuế hoặc buôn lậu, vận chuyển trái phép các loại hàng cấm, hàng đã qua sử dụng, hàng có thuế suất cao (đường, sữa, thuốc lá, rượu) vào Việt Nam, sau đó dùng thủ đoạn tinh vi để tháo dỡ, kẹp chì niêm phong hải quan và rút ruột container, đưa vào tiêu thụ nội địa hoặc vận chuyển tiếp hàng cấm đi các nước thứ ba. Lợi dụng phương thức quản lý hải quan điện tử để sử dụng các thủ đoạn buôn lậu như:  Sử dụng chữ ký điện tử cấp cho một số cá nhân, tổ chức không phải doanh nghiệp  đại lý hải quan) để làm giả mạo tờ khai hải quan nhằm buôn lậu, gian lận XNK hàng hóa; Lợi dụng quy định cho hủy, sửa tờ khai để đối phó với việc đánh giá rủi ro, phân luồng trên hệ thống thông tin nghiệp vụ, né tránh việc kiểm tra, kiểm soát của cơ quan Hải quan hoặc hợp thức hóa các lô hàng vi phạm;  Khai nhiều tờ khai đối với một lô hàng và chọn tờ khai luồng Xanh để thông quan hàng hóa (khai sai nội dung về hàng hóa để được hệ thống phân luồng xanh);  Hủy tờ khai trong trường hợp hệ thống phân vào luồng Đỏ.

Ngoài ra các gian lận khác như: Gian lận xuất xứ, hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ; Gia tăng các rủi ro về buôn lậu, gian lận đối với mặt hàng phòng chống dịch trong giai đoạn dịch bệnh Covid -19;  Lợi dụng các quy định về đơn giản hóa các thủ tục thành lập doanh nghiệp để làm giả giấy tờ, thành lập “doanh nghiệp ma”, thuê giám đốc, thuê người làm thủ tục hải quan để XK, NK hàng cấm, hàng có giá trị cao… sau đó chiếm đoạt hàng trăm tỷ đồng tiền thuế, rồi bỏ trốn.

Chủ động xây dựng các biện pháp ngăn chặn

Trước diễn biến tình hình buôn lậu thực tiễn, triển khai các chỉ đạo của các cấp lãnh đạo, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã chủ động xây dựng các chương trình, kế hoạch hành động nhằm triển khai thực hiện các văn bản chỉ đạo, các kế hoạch của Tổng cục Hải quan, Ủy ban nhân dân Thành phố:  Kế hoạch về việc Phòng, chống và kiểm soát ma túy giai đoạn 2021-2025; về việc Chống buôn lậu hàng giả và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ năm 2022; về việc triển khai thực hiện Tháng hành động phòng, chống ma tuý năm 2022; Kế hoạch  về việc phát hiện, ngăn chặn, bắt giữ, xử lý vụ việc mua bán, vận chuyền trai phép chất ma túy trong địa bàn quản lý của Cục hải quan TP. Hồ Chí Minh. 

Đồng thời, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh kịp thời có văn bản chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ thực hiện công tác phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố; chống buôn lậu hàng giả và bảo vệ quyền SHTT; tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại đối với mặt hàng thuốc lá điếu và đường cát;  tăng cường đấu tranh chống buôn lậu xăng dầu, than; tăng cường đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại đối với nhóm mặt hàng sinh phẩm, vật tư, thiết bị y tế phòng, chống dịch Covid; đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại xăng dầu; tăng cường công tác phối hợp phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới;  quản lý, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong thương mại điện tử; triển khai Kế hoạch chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên các tuyến biên giới, vùng biển và địa bàn nội địa.... 

Bên cạnh đó, Hải quan thành phố tăng cường phối hợp giữa các lực lượng trong và ngoài ngành. Tính đến ngày 15/11/2022, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã thực hiện 318 tờ trình phối hợp gửi cho các đơn vị trong Cục về việc phối hợp với các cơ quan chức năng như: Bộ Công an, Công an TP. Hồ Chí Minh; Công an tỉnh, thành phố khác; Tổng cục Hải quan (Cục ĐTCBL/HQ tỉnh, thành phố); Các cơ quan khác như Quản lý thị trường, Biên phòng, Tòa án....

Kết quả năm 2022,  lực lượng kiểm soát hải quan thành phố đã phát hiện, xử lý 2.651 vụ vi phạm, trong đó đã xử lý vi phạm hành chính: 2.533 vụ (tăng 116% so cùng kỳ năm 2021), thu nộp ngân sách nhà nước: 43,8 tỷ đồng (tăng 194%). Cơ quan Hải quan ra quyết định khởi tố: 2 vụ; trị giá tang vật: 8,657.7 triệu đồng. Chuyển cơ quan khác đề nghị khởi tố: 50 vụ.